Młodość Dziadka

Nikt jakoś nie pokusił się o sporządzenie życiorysów równoległych Lenina i Piłsudskiego, ale mógłby powstać z tego iście szekspirowski dramat. O przyszłej drodze przywódców zdecydował rodzinny związek z zamachem Narodnej Woli na cara Aleksandra. Starsi bracia Ulianowa i Piłsudskiego zostali skazani na karę śmierci, co dla pierwszego skończyło się egzekucją, dla drugiego katorgą. Dla młodszych pozostaje trauma. Obaj wybijający się studenci, Józef i Włodzimierz, życiowy szlif otrzymują podczas zesłania na Syberię. Tyle że z różnym efektem – jeden zostaje patriotycznym wskrzesicielem Polski, drugi twórcą komunistycznego Imperium Zła. Józef P. na zesłaniu to podstawowy wątek powieści Tomasza Łysiaka pt. „Sybir”. Utrzymana w formie zapisków carskiego czynownika opowieść przybliża ten okres życia, kiedy Ziukowi nie śniło się jeszcze o legionach. Opowieść Łysiaka rejestruje wiernie przypadki Józefa P. Jest tam samotność, przyjaźń, inwigilacja, ciężka choroba, wreszcie