Młodzi artyści w zabytkowych wnętrzach

Nigdy jeszcze w polskiej historii uczniowie szkół artystycznych nie mieli tak komfortowych warunków do nauki i rozwoju artystycznego, jakie zyskali w ciągu minionych 8 lat. Dzięki systematycznemu zwiększaniu nakładów w latach 2016–2023 szkoły i uczelnie artystyczne nadzorowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego funkcjonują dziś w nowej rzeczywistości.

Aktywnie zmieniamy szkolnictwo artystyczne

Gdy w nowym roku szkolnym rozbrzmiewa symboliczny pierwszy dzwonek, gdy we wrześniu znów spotykamy się w salach i pracowniach, warto zastanowić się, czym jest miejsce, do którego wracamy. Jakie znaczenie ma szkoła artystyczna dla mnie, dla mojego miasta, dla kraju? 

Na początku twórczego działania zawsze są talent i marzenia. W polskim systemie oświaty rolę opiekuna artystycznych talentów pełnią szkoły artystyczne. Pełen wachlarz specjalności od lat umożliwia kształcenie młodym muzykom, plastykom, tancerzom i aktorom cyrkowym. Szkoła artystyczna jest tym miejscem, w którym młody adept sztuki zyskuje sprawdzonych przyjaciół i przewodników w osobach wykwalifikowanych pedagogów. Szkoła artystyczna ma stwarzać uczniom atmosferę twórczego działania. Dlatego ciągle dążymy do udoskonalania oferty artystycznego kształcenia. I dlatego cieszę się, że możemy aktywnie zmieniać nasze szkolnictwo artystyczne, tę podstawę polskiej kultury, w tak dynamiczny sposób. Że przenieśliśmy nasze szkolnictwo artystyczne w wiek XXI. 

W 2023 roku MKiDN kończy realizację wielkiego zadania inwestycyjnego polegającego na modernizacji energetycznej wybranych państwowych placówek szkolnictwa artystycznego w Polsce. Gruntowną modernizację przeszło 139 placówek szkolnictwa artystycznego w całym kraju, 187 budynków zyskało nie tylko nowe instalacje, ale przeszło gruntowne remonty, zmieniając się nie do poznania, tworząc bezpieczne i przyjazne środowisko dla ponad 31 tys. uczniów i nauczycieli. To przedsięwzięcie wyjątkowe w skali europejskiej i pierwsze systemowe rozwiązanie dla sektora publicznego realizowane w Polsce.

Szkoły artystyczne odgrywają też rolę regionalnych centrów kulturalnych. Jestem wdzięczny społecznościom szkolnym za kształtowanie życia społecznego i kulturalnego swojego najbliższego otoczenia, za tworzenie i pielęgnowanie lokalnej kultury.

To z niej wyrasta przecież kultura narodowa, której kondycja w zasadniczy sposób zależy od zaangażowania jej twórców i napływu młodych adeptów. Dlatego cieszę się również, że dzięki środkom z budżetu państwa oraz funduszom wspólnotowym, mogliśmy wesprzeć budowę 25 nowych sal koncertowych przy szkołach muzycznych w całej Polsce. Te nowoczesne, doskonale zaprojektowane sale ze świetną akustyką już dziś służą szkołom, zapewniając doskonałe warunki rozwoju talentów artystycznych ich uczniów i absolwentów, ale także stają ważnymi lokalnymi, dostępnymi dla miejscowych społeczności, ośrodkami kultury. 

Zapraszam Państwa do zapoznania się ze spektakularnymi przemianami polskich szkół artystycznych!

W ostatnich latach w wielu szkołach i niemal we wszystkich uczelniach artystycznych prowadzone są lub zostały już zakończone inwestycje, których celem jest stworzenie obiektów na miarę XXI wieku. Ta cywilizacyjna zmiana, obejmująca szkolnictwo artystyczne wszystkich szczebli, przekłada się na poprawę warunków kształcenia artystycznego oraz umożliwia podejmowanie nowych działań edukacyjnych i twórczych.

Zmianę tę obrazują liczby:

• 688,6 mln zł na inwestycje w placówki szkolnictwa artystycznego,
• ponad 640 inwestycji dotyczących budowy i modernizacji obiektów dydaktycznych oraz zakupu wyposażenia dla szkół stopnia podstawowego i średniego, 
• 240 mln zł na nowe instrumenty muzyczne i nowoczesne pomoce dydaktyczne, 
• 187 wyremontowanych i zmodernizowanych budynków szkół i burs przy szkołach artystycznych w ramach projektu termomodernizacji, 
• 25 nowoczesnych szkolnych sal koncertowych. 

W 2023 roku kończy się pionierski program termomodernizacji państwowych szkół artystycznych, który pozwolił na przeprowadzenie kompleksowych remontów w 139 państwowych szkołach artystycznych zlokalizowanych przede wszystkim w małych i średnich miastach. Modernizacja często pięknych i zabytkowych budynków obejmowała nie tylko wymianę instalacji elektrycznych i cieplnych, ale także naprawy lub wymiany dachów, okien, drzwi, remonty elewacji. Straszące niegdyś zabytkowe mury po gruntownym odnowieniu stały się bezpiecznym i przyjaznym miejscem nauki i pracy dla ponad 31 tys. uczniów i pedagogów w całej Polsce. 

Wyremontowano 121 szkół muzycznych, 10 szkół plastycznych, 1 szkołę baletową, 1 zespół szkół artystycznych oraz 6 burs, co stanowi ok. 60 proc. placówek szkolnictwa artystycznego nadzorowanych przez MKiDN.

Dodatkowo w ramach Programu MKiDN „Infrastruktura szkolnictwa artystycznego”, w latach 2016– 2023 zrealizowane zostały 73 inwestycje, takie jak budowa, remont czy modernizacja budynków. 
Przeznaczono także ponad 241  mln zł na zakup wyposażenia oraz pomocy dydaktycznych, w tym instrumentów muzycznych, dla szkół artystycznych stopnia podstawowego i średniego. Modernizacja instrumentarium umożliwia szkołom realizację ambitniejszych programów artystycznych i edukacyjnych.

Spektakularne przemiany – wybrane przykłady

Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. H. Wieniawskiego w Żaganiu

Państwowa Szkoła Muzyczna w Żaganiu w 2006 roku przejęła budynki dawnego szpitala księżnej Doroty Talleyrand-Perigord, wybudowanego w latach 1851–1859. W ramach projektu pn. „Kompleksowa modernizacja energetyczna wybranych państwowych placówek szkolnictwa artystycznego w Polsce” w placówce przeprowadzono generalny remont. Zakres prac obejmował m.in. docieplenie ścian, podłóg, stropów i dachów, wymianę okien, instalacji centralnego ogrzewania oraz źródeł światła na energooszczędne, a także modernizację systemu wentylacji.

Obecnie Państwowa Szkoła Muzyczna w Żaganiu mieści się w trzech budynkach na terenie parku. W najmniejszym usytuowano bibliotekę wraz z czytelnią. Dwa duże budynki poszpitalne zostały połączone szklanym łącznikiem, który umożliwia wygodną komunikację. W 2022 roku efekty prac termomodernizacyjnych zostały docenione w konkursie „Zabytek zadbany”. Placówka otrzymała wyróżnienie w kategorii „Adaptacja obiektów zabytkowych”.

Przed termomodernizacją

Po zakończeniu termomodernizacji

Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia im. R. Bukowskiego we Wrocławiu

Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia im. Ryszarda Bukowskiego we Wrocławiu zawdzięcza swoją nieoficjalną nazwę „Podwale” malowniczej lokalizacji przy zakolu fosy miejskiej. O bogactwie architektonicznym okolicy świadczą sąsiadujące z budynkami szkoły monumentalne pałace czynszowe z charakterystycznymi hełmami, atlantami podtrzymującymi wykusze i secesyjnymi wrotami. W ramach projektu termo-modernizacji docieplone zostały ściany, podłogi, stropy pod poddaszem, wymieniono okna oraz świetlik dachowy, grzejniki i zawory, zmodernizowano system wentylacji i klimatyzacji, wymieniono źródła światła na energooszczędne i zamontowano ogniwa fotowoltaiczne. Prace realizowano w latach 2017–2019. Przeprowadzono wtedy również remont elewacji obu kamienic, dach pokryto blachą i zrekonstruowano niektóre elementy dekoracyjne.

Przed remontem

Po remoncie

Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. M. Karłowicza w Mielcu

Budynek przy ul. Tadeusza Kościuszki 10 został wybudowany w 1909 roku dla Rady Powiatowej. Reprezentacyjny i niezmiennie przez wiele lat podziwiany obiekt eklektyczny projektował inżynier architekt Jan Ostoja Stobiecki. Główny dwukondygnacyjny korpus nakryto wielospadowym dachem ze świetlikiem. Po obu stronach korpusu głównego zbudowano symetrycznie dwie części parterowe. Od frontu, w dolnej kondygnacji części środkowej wykonano trójarkadowy podcień zamknięty łukami odcinkowymi, wspartymi pośrodku na dwóch kolumnach. W środku urządzono centralnie salę obrad, ozdobioną fryzem z portretów władców Polski i herbów ziem polskich oraz tryptykiem religijnym. Podczas prac modernizacyjnych odrestaurowane zostały zabytkowe obrazy, wymieniono dach oraz całą stolarkę okienną i drzwiową oraz wyremontowano ogrzewanie szkoły. Zamontowano także nowe oświetlenie sali królewskiej oraz wybudowano nowoczesny, funkcjonalny przeszklony hol łączący dwa budynki szkoły. 

Przed remontem

Po remoncie

Zespół Państwowych Szkół Muzycznych Nr 1 w Warszawie

Kiedy Zespół Państwowych Szkół Muzycznych Nr 1 w Warszawie zmuszony był opuścić swoją dawną siedzibę przy Miodowej, na jego nową siedzibę zakupiono niezwykły neogotycki budynek dawnego Domu Sierot Dziewcząt przy ul. Rakowieckiej 21. Po II wojnie światowej w budynku mieścił się dom dziecka i Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie. Prace budowlane rozpoczęły się we wrześniu 2017. ZPSM Nr 1 rozpoczęło swoją działalność w nowej siedzibie we wrześniu 2020 r. Inwestycja sfinansowana została ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Dzisiaj wizytówką szkoły – obok charakterystycznych arkad starego budynku, jest nowoczesna sala koncertowa na ponad 300 osób i 75 muzyków, z akustyką porównywalną z najlepszymi salami koncertowymi na świecie. O znakomitą akustykę zadbano także we wszystkich pozostałych salach muzycznych - sali kameralnej, sali kameralnej małej, organowej sali kameralnej oraz studiu nagrań. W zabytkowym budynku do dyspozycji uczniów pozostaje 40 sal do edukacji ogólnej, w połączonym z nim szklanym atrium nowym - 80 sal do kształcenia muzycznego, w tym cztery sale fortepianowe. 

Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna im. Fryderyka Chopina w Bytomiu

Siedzibą szkoły jest neogotycki gmach z obszerną stylową aulą – salą koncertową z 1869 roku, w którym do 1945 roku mieściło się niemieckie państwowe gimnazjum klasyczne. Budynek, zdewastowany po zajęciu miasta przez wojsko sowieckie i doraźnie doprowadzony do stanu pozwalającego na jego użytkowanie, był w następnych latach wielokrotnie częściowo i kompleksowo remontowany. W latach 2018–2021 docieplono piwnice, stropy i ściany, wymieniono stolarkę okienną i drzwiową, zmodernizowano instalacje centralnego ogrzewania i elektryczną, oczyszczono elewację, uzupełniając przy tym ubytki oraz naprawiając uszkodzone elementy, wymieniono obróbki blacharskie oraz orynnowanie oraz odrestaurowano aulę, która przeszła niesamowitą metamorfozę. 

Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. W. Lutosławskiego w Nysie

Niech gra muzyka!

25 NOWOCZESNYCH SAL KONCERTOWYCH PRZY SZKOŁACH MUZYCZNYCH

Choć w rozumieniu przepisów prawa szkoły i uczelnie nie są instytucjami kultury, to dla lokalnej społeczności, szczególnie w średnich i mniejszych miastach, stanowią ważne ośrodki kulturotwórcze. Prezentowana szerokiej publiczności, często bezpłatnie lub za przysłowiową złotówkę bogata oferta koncertów, wystaw i innych wydarzeń kulturalnych stanowi doskonałe uzupełnienie działalności profesjonalnych instytucji. 

Minister kultury i dziedzictwa narodowego w ciągu ostatnich 8 lat dofinansował ze środków budżetu państwa oraz środków europejskich będących w dyspozycji MKiDN budowę i modernizację 25 sal koncertowych w szkołach muzycznych na łączną kwotę prawie 317 mln zł. 

Nowe szkolne sale koncertowe wybudowane lub zmodernizowane w latach 2016–2022: 

1.    Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. w Szamotułach – budowa auli szkoły muzycznej.
2.    Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Świebodzinie – poprawa warunków eksponowania i propagowania kultury poprzez rozbudowę Państwo-wej Szkoły Muzycznej I st. w Świebodzinie przy ul. Sulechowskiej 15 o wielofunkcyjną kameralną salę koncertową z zapleczem.
3.    Zespół Państwowych Szkół Muzycznych Nr 1 w Warszawie – zakup gruntu i budynku przy ul. Rakowieckiej 21 oraz budowa siedziby ZPSM nr 1 w Warszawie.
4.    Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II st. w Łodzi – przebudowa i remont sali koncertowej w budynku OSM I i II st w Łodzi.
5.    Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Chełmnie – wykonanie akustyki sali koncertowej w budynku PSM I st. im. G Gorczyckiego w Chełmnie.
6.    Zespół Państwowych Szkół Muzycznych Nr 2 w Warszawie – rozbudowa Koncertowego Centrum Edukacji Muzycznej w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych im. F. Chopina w Warszawie o salę koncertową.
7.    Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Brodnicy – budowa budynku PSM I st. im. Fryderyka Chopina w Brodnicy.
8.    Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Kościerzynie – rozbudowa budynku PSM I st. im. Mazurka Dąbrowskiego w Kościerzynie o salę koncertową wraz z zapleczem.
9.    Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Raciborzu – modernizacja budynku szkoły muzycznej w Raciborzu.
10.  Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Oświęcimiu – zaprojektowanie i wykonanie prac budowlanych w Sali Kameralnej PSM I st. w Oświęcimiu. Przebudowa budynku w zakresie dostosowania do wymagań higieniczno-sanitarnych oraz ochrony p. pożarowej i modernizacji Sali koncertowej PSM I st. przy ul. Wysokie Brzegi 1 w Oświęcimiu.
11.   Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Namysłowie – rozbudowa infrastruktury PSM I st. im. Andrzeja Kurylewicza w Namysłowie o aulę do działalności kulturalnej.
12.    Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. w Nysie – modernizacja sali koncertowej w PSM I i II st. w Nysie.
13.    Zespół Szkół Muzycznych w Pile – wykonanie aranżacji wnętrza auli ZSM im. Fryderyka Chopina w Pile
14.    Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II st. w Bytomiu – modernizacja sali koncertowej oraz elewacji budynku OSM I i II st. w Bytomiu.
15.    Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Ostrowcu Świętokrzyskim – rozbudowa Państwowej Szkoły Muzycznej I st. w Ostrowcu Świętokrzyskim o salę koncertową.
16.    Zespół Państwowych Szkół Muzycznych w Szczecinie – remont i rozbudowa sali koncertowej.
17.    Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II st. w Lublinie – przebudowa z rozbudową istniejącej sali koncertowej.
18.    Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. w Katowicach – modernizacja/remont sali koncertowej i kameralnej.
19.    Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Myślenicach – modernizacja z adaptacją akustyczną sali koncertowej PSM I st. w Myślenicach
20.    Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Jastrzębiu Zdroju – rozbudowa budynku PSM I i II st. w Jastrzębiu Zdroju o salę koncertową wraz z zagospodarowaniem terenu.
21.    Państwowa Szkoła Muzyczna I st. im. W. Kilara w Pleszewie – przebudowa i rozbudowa Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. W. Kilara w Pleszewie o salę koncertową z zapleczem.
22.    Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Zambrowie – wzrost dostępności do infrastruktury kultury poprzez budowę Sali koncertowej przy PSM I st. im. W. Lutosławskiego w Zambrowie.
23.    Zespół Szkół Muzycznych im. S. Moniuszki w Łodzi – przebudowa i rozbudowa budynku ZSM im. S. Moniuszki w Łodzi.

24.    Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Giżycku – budowa sali koncertowej Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia w Giżycku.
25.    Gmina Miasta Tarnowa – rozbudowa Zespołu Szkół Muzycznych w Tarnowie o salę koncertową.

Materiał powstał we współpracy z