Los straceńców

Porywające i pełne bólu słowa Michała Chodźki, uczestnika wyprawy Zaliwskiego, to dramat pokolenia epigonów listopadowej insurekcji, którzy przegrali swoją walkę, ale nigdy nie wyrzekli się pięknego snu o wolności. Dla nich nie było dwóch prawd, lojalizm wobec zaborcy uznawali za zdradę, zaniechanie dalszej walki za zbrodnię największą. Każde nasze pokolenie, nawet w najgorszych czasach dominacji małostkowości i służalczości, miało swoich niezłomnych Po Powstaniu Listopadowym, w pokonanym Królestwie zapanował powszechny marazm, wielu najwartościowszych krzewicieli sprawy narodowej udało się na emigrację. Rosja już nie próbowała walczyć o polską duszę jak w roku 1815, gdy stworzyła pozorną autonomię i założyła jedynie – jak to określił Maurycy Mochnacki – watowane jarzmo. Teraz rozpoczęło się prawdziwe zniewolenie. Wydawało się, że nie ma już żadnej nadziei, a jednak… Nowe powstanie narodowe Nie zniknął jeszcze całkowicie duch irredenty. W nocy z 19 na 20 marca 1833 r