Niesprawiedliwość dziejowa

Lekturze książki – ciekawej, choć może nazbyt skrótowej – towarzyszy jedno pytanie: jak skończy Putin? Wśród marzeń, jakie miewają przedstawiciele zniewolonych narodów, jest mroczny sen o „dniu zapłaty”, dniu, w którym tyran (koronowany czy nie) stanie przed sądem i zapłaci za swoje niegodziwości. Zdarza się to rzadko – wśród monarchów karzące ramie ludu dosięgało przeważnie osobników słabych, chwiejnych, pozbawionych instynktów zbrodniczych – tak było wśród Stuartów, Burbonów, Romanowów, gdzie za winy przodków płacili Karol I, Ludwik XVI i Mikołaj II (uznawani zresztą przez potomnych za męczenników i świętych). Z przerażającej listy dyktatorów XX w. Hitler wymierzył sobie sprawiedliwość sam, a Mussolini zaznał wcześniej goryczy upadku z piedestału. Co do Stalina, to umarł we własnym łóżku czy raczej kanapie i mimo rozmaitych pogłosek o otruciu go przez Berię autorzy „Ostatnich dni dyktatorów” Diane Ducert i Emannuel Hecht utrzymują, że rola Berii ograniczała się do