Wręczono Nagrody Kopernikańskie. Nowa inicjatywa zintegruje polską i światową naukę

Poznaliśmy pierwszych laureatów Nagród Kopernikańskich. Wyróżnienia są przyznawane przez Akademię Kopernikańską wybitnym naukowcom za przełomowe osiągnięcia naukowe o znaczeniu i zasięgu międzynarodowym. Pierwszymi laureatami zostali prof. Philip James Edwin Peebles oraz prof. Barry Clark Barish. Wydarzenie wpisuje się w obchody Roku Kopernikańskiego.

Nobliści wyróżnieni pierwszymi Nagrodami Kopernikańskimi

Nagrody Kopernikańskie jako pierwsi odebrali astronom i kosmolog prof. Philip James E. Peebles oraz fizyk prof. Barry Barish. Laureaci tych prestiżowych wyróżnień to osoby o imponującym dorobku naukowym. Ich osiągnięcia badawcze miały nieoceniony wpływ na współczesny rozwój astronomii w ostatnim półwieczu. Jednym z dowodów docenienia ich pozycji naukowej było uhonorowanie obu uczonych Nagrodami Nobla. 

Kanadyjsko-amerykański astronom i kosmolog Philip James Edwin Peebles Nagrodę Kopernikańską otrzymał za badania teoretyczne, które ustanowiły dziedzinę kosmologii fizycznej i dały podwaliny współczesnego modelu Wszechświata. Korzystając ze swoich narzędzi teoretycznych i obliczeń, zinterpretował kosmiczne promieniowanie tła, które jest pozostałym śladem formowania się Wszechświata. Odkrył również nowe procesy fizyczne. Jego wyniki pokazały, że tylko 5 procent zawartości Wszechświata to znana materia. Pozostała jego część jest nieznaną ciemną materią oraz ciemną energią. Za te odkrycia otrzymał w 2019 roku Nagrodę Nobla.

Amerykański fizyk Barry Clark Barish został doceniony przez Akademię Kopernikańską za wiodący udział w epokowym odkryciu fal grawitacyjnych. Współtworzony przez niego projekt LIGO skupił blisko tysiąc badaczy z całego świata. Właśnie za te odkrycia otrzymał w 2017 roku Nagrodę Nobla.

Obaj profesorowie są uczonymi o wybitnym dorobku naukowym, uznanym w skali międzynarodowej. Uchodzą za jednych z najwybitniejszych przedstawicieli nauk ścisłych naszych czasów. Ich badania naukowe i sformułowane koncepcje wyznaczyły podstawowe kierunki rozwoju astronomii na przełomie XX i XXI wieku.

Nagroda za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauki

Nagrody Kopernikańskie będą przyznawane każdego roku. Wyróżnione osoby otrzymają 500 tys. zł kolejno w jednej z kategorii: astronomia, ekonomia, medycyna, filozofia lub teologia albo prawo. Tymi właśnie dziedzinami zajmował się najwybitniejszy polski uczony, patron wręczanej nagrody. 

W jednym roku wygrana trafi do maksymalnie dwóch odkrywców, którzy automatycznie staną się członkami Akademii Kopernikańskiej. Wyróżnieni swoim doświadczeniem będą wspierać szóstą Izbę Akademii Kopernikańskiej, tj. Izbę Laureatów Nagrody Kopernikańskiej. Rozpocznie ona swoją aktywność naukową, gdy liczba jej członków przekroczy 10. Pierwsi laureaci będą do tego czasu zaangażowani w prace Izby Astronomii i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych.

Akademia Kopernikańska – wzmocnienie dokonań polskiej nauki na arenie światowej

Akademia Kopernikańska będzie stanowić przestrzeń współpracy polskich i zagranicznych naukowców. Obecność uczonych z różnych zakątków świata pozwoli realizować podstawowy jej cel, jakim jest umiędzynarodowienie polskiej nauki. Będzie przyczyniać się także do popularyzowania polskich dokonań naukowych na arenie światowej. Akademia ma wspierać i uzupełniać istniejące już w Polsce instytucje naukowe. Nie jest konkurencją dla polskich uczelni, lecz miejscem wymiany doświadczeń, myśli i osiągnięć naukowych. Będzie służyć przede wszystkim wzmocnieniu polskiej kadry akademickiej i zwiększeniu jej konkurencyjności. 

Nowa instytucja opiera się na pięciu filarach odpowiadających obszarom dokonań Mikołaja Kopernika, które stały się podstawą organizacji izb. Są to: astronomia, ekonomia, prawo, medycyna oraz teologia i filozofia. Działalność Akademii Kopernikańskiej będzie skoncentrowana na wybranych obszarach badawczych wyznaczonych przez zakres tematyczny działających w niej wydziałów: Astronomii i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych, Nauk Medycznych, Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Filozofii i Teologii oraz Nauk Prawnych. Przewidziano też Izbę Laureatów Nagród Kopernikańskich.

Akademia realizuje założenia Narodowego Programu Kopernikańskiego. Do jej zadań należy: finansowanie badań naukowych, w tym przyznawanie stypendiów kopernikańskich, grantów Mikołaja Kopernika, wspieranie Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika, przyznawanie nagród czy powoływanie ambasadorów Akademii Kopernikańskiej.

Pamięć o Mikołaju Koperniku wśród obecnych i przyszłych pokoleń

Rok Mikołaja Kopernika jest doskonałą okazją do przypomnienia o przełomowych dokonaniach wybitnego człowieka renesansu. Jego naukowy dorobek nie zamyka się jedynie w kręgu polskim, ale ma charakter uniwersalny.

Utworzenie Akademii Kopernikańskiej, a także różne wydarzenia upamiętniające wielkiego astronoma sprzyjają nie tylko popularyzacji i rozpowszechnianiu polskiej nauki na arenie międzynarodowej, ale nade wszystko jednoczą środowisko naukowe z całego świata. Ten integracyjny wymiar jest istotny, bo dzięki niemu wartości i idee rozwijane przez Kopernika są przywoływane nie tylko w trakcie obchodów rocznicowych, ale pozostaną wciąż żywe dla przyszłych pokoleń.

Jesteśmy przekonani, że nowa instytucja i powstałe przy niej dzieła staną się pretekstem do ożywionej dyskusji, odkrywania i rozwijania nowych perspektyw badawczych oraz autentycznego spotkania i dialogu. Mamy nadzieję, że dzięki tym inicjatywom myśl kopernikańska będzie obecna wśród nas nie tylko dziś, ale także w kolejnych latach.